Volkssoevereiniteit en het Europese democratische deficit

Reeds lang wordt er terecht geklaagd over het tekort aan democratie in Europa. Dit boek biedt een rechtsfilosofische analyse van de oorzaken van dat democratische deficit. Het Europese Hof van Justitie blijkt de drijvende kracht te zijn achter een sluipende evolutie naar een Europese federale superstaat die niet te rechtvaardigen valt op grond van de Europese Verdragen. Nationale grondwettelijke hoven kunnen hiertegen een tegenwicht bieden.

De tendens naar een “gouvernement des juges” of dikastocratie, waarbij rechters steeds vaker politieke macht uitoefenen, manifesteert zich ook buiten de EU-instellingen. Dat is vanuit het oogpunt van de machtenscheiding en van het primaat van de democratisch gelegitimeerde wetgever een ernstig probleem. De auteur illustreert dit aan de hand van de recente nationale en supranationale klimaatrechtspraak en bekritiseert in dat verband de grondrechteninflatie die voortgebracht wordt door het Europees Hof voor de Rechten van de Mens in Straatsburg.

Dit rechtsfilosofische essay levert een kritiek op de utopische wensdromen van een Europese federale superstaat. Daarbij richt de auteur zijn pijlen op een in intellectuele kringen wijdverbreid links politiek moralisme. Maar evenzeer roept hij op om het pleidooi voor meer democratie in Europa niet te laten monopoliseren door uiterst rechtse politieke partijen, die niet toevallig overal de wind in de zeilen hebben.

Het democratische tekort is koren op de molen van het bondgenootschap tussen het Amerikaanse Trumpisme en de uiterst rechtse stromingen in Europa die de ondergang van de EU willen.

Jean-Marc Piret (°1960) is emeritus professor rechtsfilosofie. Hij doceerde in Brussel (Vrije Universiteit) en Rotterdam (Erasmus Universiteit) en publiceerde rechtsfilosofische en juridische studies over internationaal recht, (Amerikaans) constitutioneel recht, strafrecht, medisch aansprakelijkheidsrecht, over recht en religie en over de ideeëngeschiedenis van het publiekrecht.

Elektronische versie beschikbaar op :

• Strada lex België

Heeft u een abonnement? Activeer kosteloos de digitale versie dankzij de code in het boek.